ΟΙ ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ ΡΟΔΟΠΗΣ ΤΙΜΟΥΝ ΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ

Ο Σύλλογος Ηπειρωτών Νομού Ροδόπης προβάλλοντας την παράδοση , τον πολιτισμό , ήθη και τα έθιμά του τόπου κατέθεσε στεφάνη για τα Ελευθέρια Κομοτηνής τιμώντας εκτός την πόλη της Κομοτηνής και την Ηπειρώτικη Παροικία που υπήρχε στην Κομοτηνή.Η ιστορική Ηπειρωτική παροικία του Νομού Ροδόπης έχει ζωή σχεδόν εκατόν πενήντα χρόνων καθώς στα  1850 εγκαθίστανται οι πρώτοι Ηπειρώτες στο νομό ως μόνιμοι κάτοικοι της Κομοτηνής.

Ο Ιωάννης Σιδηράς Ιστορικός,Νομικός και Θεολόγος  χαρακτηριστικά αναφέρει για την συμβολή των Ηπειρωτών στον αγώνα κατά των Βουλγάρων στη Θράκη.

Εν μία νυκτί όπως είπε οι Σκουτέρης και Τελωνίδης αγόρασαν τσιφλίκια προκειμένου να αποφευχθεί η Βουλγαρική διείσδυση στη Θράκη. «Οι Ηπειρώτες χρηματοδοτούσαν την προμήθεια όπλων για αντίσταση εναντίον των Βουλγάρων πριν ακόμη τη Βουλγαρική κατοχή, έκαναν επιτροπή αγώνος μυστική με μέλη Ηπειρώτες, υπήρχε η ομάδα κρούσης των νέων που ήταν Ηπειρώτες και βέβαια δεν πρέπει να λησμονήσουμε ότι πολλοί από τους Ηπειρώτες συνελήφθησαν ως όμηροι και οδηγήθηκαν στην Αδριανούτπολη και επέστρεψαν μετά την απελευθέρωση της πόλης μας. Ήταν αυτοί που ανέστησαν την Κομοτηνή μετά το 1920, με πρώτους δημάρχους τον Απόστολο Σούζο και τον Νικόλαο Ζωίδη, ενώ στη συνέχεια μεγάλοι πολιτευτές που αναδείχθηκαν ήταν ο Δημήτριος Μπλέτσας, δήμαρχος που παρασημοφόρισε εξ ονόματος της ελληνικής πολιτείας την ιστορική σημαία της Κομοτηνής που σημειωτέον ράφτηκε κα από Ηπειρώτισσες κοπέλες, μεταξύ των οποίων ήταν Αυδή και Δόξα Σκουτέρη, αδελφές του Λύσσανδρου Σκουτέρη και θυγατέρες του Κωνσταντίνου Σκουτέρη, οι βουλευτές Ζησιάδης, Μπλέτσας και Τάκης Αντωνιάδης, υιός του γνωστού Κώστα Αντωνιάδη, ιδρυτού του προσκοπισμού στον τόπο μας.

Κατά την είσοδό του απελευθερωτικού Στρατού στις 14 Μαΐου 1920 η αδελφή του Λύσανδρου Σκουτερή Δόξα Σκουτέρη απάγγειλε το παρακάτω ποίημά

Γύρω στους τοίχους κρέμονται

χρυσόφωτες κολώνες

κι αρματωσιές ατίμητες

κι αρματωλών εικόνες

Κι εκεί στου τοίχου τη γωνιά

αταιριαστα κι ανάρια

οι δυο σημαίες ακουμπούν 

στα ολόρθωτα κοντάρια

Η πρώτη λείψανο ιερό

του δοξασμένου αγώνα

την εξεθώριασε ο καιρός

την έλιωσε ο χρόνος

Κι ενώ απ' τα μαύρα γηρατειά 

κουράζεται και γέρνει

στην τιμημένη ράχη της

βαρειά την δόξα φέρνει

Και λέει η σημαία η γέρικη

στην λυγερή σημαία

Άκου σημαία που γινες για γλέντια και παράδες

τι καμαρώνεις άδικα

και το πανί σου σέρνεις

ποιος σ' έβαλε στο πλάι μου

την δόξα μου να παίρνεις

Εγώ στην μάχη θέριευα

κι αίματα εχθρών μας ήπια

μεσ' τους καπνούς ανάμεσα

είδα το αίμα αφρίζοντας να βάφει τα χορτάρια

κι ενώ οι εχθροί μας ουρλιαζαν

σαν πεινασμένοι λύκοι

χίλιες φορές με φίλησε η δαφνοφόρα νίκη

Και λέει η σημαία η δεύτερη

στην γέρικη την πρώτη

Το ξέρω δεν με έθρεψαν των ντουφεκιών οι κρότοι

μηδέ την μάχη γνώρισα

μηδέ την μάχη είδα

μηδέ ποτέ ξενύχτησα

σε βράχους χιονισμένους

Και καρτερώ ανυπόμονη

τ' ανδρειωμένο χέρι

που θα με πάρει αγκαλιαστα

στην Θράκη να με φέρει

Κι όταν ντουφέκι ακουστεί

κι ο πόλεμος ανάψει

καταφρονωντας το σπαθί

των Βουλγάρων και των Τούρκων

θα κυματίζω ακοίμητα.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Στις 14 Μαΐου γιορτάζουμε την απελευθέρωση της Θράκης. Η Θράκη υποδουλώνεται στους Οθωμανούς γύρω στο 1360. Τότε αρχίζει και μια ιστορία αιώνων γεμάτη αγώνες και θυσίες. Κάποια εποχή η Οθωμανική αυτοκρατορία παραχωρεί στους υπόδουλους την αυτοδιαχείριση των κοινοτικών πραγμάτων που αφορούσαν τη λατρεία, την εκπαίδευση, το οικογενειακό δίκαιο. Με αυτά τα δεδομένα προχώρησε η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη όλης της Θράκης στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς. Το 1821 η Θράκη προσφέρει στον Αγώνα πλοία, χρήματα, ήρωες και ποταμούς αίματος. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’, ο Μητροπολίτης Σωζοπόλεως Παΐσιος, ο Κάρπος Παπαδόπουλος, ο Αντώνιος και η Δόμνα Βυζβίζη κα. Όλες οι επαναστατικές ενέργειες διαλύθηκαν και οι επαναστάτες εξοντώθηκαν. Στη Φιλιππούπολη, στη Βάρνα, στην Αγχίαλο , στη Μεσημβρία, στη Μάκρη, στη Μαρώνεια, στην Αίνο, στη Σαμοθράκη κ.α.

  Πολλά χρόνια αργότερα, με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου τον Αύγουστο του 1913 η Δυτική Θράκη επιδικάζεται στους Βούλγαρους. Ο Θρακιώτικος λαός εξεγείρεται, απωθεί τις Βουλγαρικές δυνάμεις, κηρύσσει την αυτονομία της περιοχής και σχηματίζει προσωρινή Κυβέρνηση. Η Ελληνική Κυβέρνηση όμως, τηρώντας τους όρους της Συνθήκης του Βουκουρεστίου, εγκαταλείπει τη Θράκη , η οποία παραδίνεται στους Βούλγαρους τον Οκτώβριο του 1913. Η ελευθερία κράτησε λοιπόν μόνο τρεις μήνες και έμελλε να αργήσει άλλα έξι χρόνια. Η Βουλγαρική κατοχή κατέστρεψε στα χρόνια που ακολούθησαν τον κοινωνικό και οικονομικό ιστό της τοπικής κοινωνίας. Σταμάτησε τον πολιτισμό και ερήμωσε όλη την περιοχή. 250.000 Έλληνες της Θράκης οδηγήθηκαν στην προσφυγιά. Δεκάδες χιλιάδες σφαγιάσθηκαν.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΟΥΖΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΣΠΡΑΓΓΕΛΟΥΣ ΖΑΓΟΡΊΟΥ

  Το τέλος του Α’ Παγκόσμιου πολέμου βρίσκει την Τουρκία ηττημένη. Η Ελλάδα διεκδικεί ξανά όλη τη Θράκη. Τότε η Γαλλία, για να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, δια του αρχιστράτηγου των συμμαχικών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής Γάλλου Φρανσουά ντ Εσπεραί διατάσσει τα συμμαχικά στρατεύματα να καταλάβουν τη Δυτική Θράκη, επίσημα, για λογαριασμό της συμμαχίας, ουσιαστικά όμως για την επίτευξη των δικών της βλέψεων. Το πρωινό της 4ης Οκτωβρίου 1919 τα συμμαχικά στρατεύματα με επικεφαλής τον στρατηγό Λεοναρδόπουλο μπαίνουν στην Ξάνθη και στη συνέχεια ελευθερώνουν όλη τη Δυτική Θράκη από τους Βούλγαρους.

 Οι συμμαχικές δυνάμεις επέβαλαν στη Θράκη καθεστώς διασυμμαχικής κατοχής, ονομάζοντάς την “Χώρα της Θράκης”. Επίσημη γλώσσα ήταν η Γαλλική. Τη Διοίκηση της Θράκης ανέλαβε κατ΄ εξουσιοδότηση του Αρχιστράτηγου ο Στρατηγός Σαρπύ.

Φτάνουμε έτσι στην 14η Μαΐου του 1920, ημέρα που ο Ελληνικός Στρατός διατάσσεται να αναλάβει εξ ονόματος των συμμάχων την κατάληψη και διοίκηση της Δυτικής Θράκης, αντικαθιστώντας τα Γαλλικά στρατεύματα. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, με τη Συνθήκη των Σεβρών, η Θράκη προσαρτάται οριστικά στην Ελλάδα.

 Οι Θρακιώτες μαθαίνουν το πολυπόθητο γεγονός στις 30 Ιουλίου 1920 από το εξής τηλεγράφημα του ίδιου του Βενιζέλου προς τον κυβερνητικό αντιπρόσωπο της Θράκης: «Χαίρω μεγάλως αγγέλων υμίν ότι σήμερον εβδόμην επέτειον Συνθήκης Βουκουρεστίου υπεγράφη συνθήκη ειρήνης μετά Τουρκίας, δι' ης αι κυριότεραι σύμμαχοι δυνάμεις μεταβίβασαν ημίν Δυτικήν Θράκην».

 Σήμερα στη χαραυγή του 21ου αιώνα, η Θράκη στέκεται πια υπερήφανη και στολισμένη με τις ομορφιές της. Τις φυσικές, τις πολιτιστικές, τις πνευματικές. Αποτελώντας το ανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχοντας αναγνωριστεί επιτέλους η σημασία της για την Ελλάδα, ατενίζει το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Η γεωπολιτική της θέση καθίσταται όλο και πιο σημαντική.

 Οι αγώνες και οι θυσίες των προγόνων μας δικαιώθηκαν. Ελεύθεροι συνεχίζουμε το έργο της ανάπτυξης και της προόδου. Το νόημα της σημερινής Επετείου είναι το χρέος μας να μη λησμονούμε την ιστορία μας και να αποτίουμε φόρο τιμής στους πρωταγωνιστές της.

14 Μαΐου 1920

Τα στρατεύματα περί την 8.30 το πρωί έφθασαν εις την διασταύρωσιν της οδού Πόρτο-Λάγω-Ίασμος έκαμαν στάθμευσιν μίαν ώραν και μετά εξκίνησαν δια την πόλιν μας. Περί την 9.30 ακούσθηκαν οι σάλπιγγες να αναγγέλουν την άφιξι της Μεραρχίας εις την πόλιν. Όταν έφθασαν κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή της οδού Ξάνθης αι Ελληνίδες, τα κορίτσια της Γκιουμουλτζίνας κρατώντας σημαίες και άνθη στα χέρια και με επιφαλής την δ. Δόξαν Σκουτέρη, προσέφερον εις τον επιεφαλής της Μεραχίας ανθοδέσμην και τον προσεφώνησαν το καλώς ώρισεν ο Ελληνικός Απελευθερωτής Στρατός στα Άγια χώματα της πολυπαθούς και σκλαβωμένης ως τότε Θράκης.

Ο επί κεφαλής της Μεραρχίας στρατηγός Παμίκος Ζυμβακάκης, περιστοιχούμενος από το επιτελείον του τον συνταγματάρχην Παναγιώτην Ψαρράν – μετέπειτα γαμρόν του καπνεμπόρου Χρήστου Μπογιώτα- τον ταγματάρχην Χρήσον Μπιτσάκην, τον λοχαγόν Δαβάκην (τον ήρωα της Πίνδου κατά το 1940), που τότε ήταν στο επιτελείον της Μεραρχίας, τον λοχαγόν Πολύζον, έφιπποι με στολιγμένα και αυτοί με λουλούδια τραγουδούσαν τα τραγούδια της εποχής εκείνης. Το πρώτο τραγούδι που άκουσαν ήταν: «Κάμετε τόπο να διαβούν της Κρέσνας παληκάρια, της Τζουμαγιάς οι ήρωες, του Κιλκισού λιοντάρια». Αυτά τραγουδούσαν οι πρώτοι λόχοι μετά το Επιτελείον.

Εμάς οι ομαδάρχαι μας το πρωί της 14ης Μαΐου 1920 μας έκαμαν ασκήσεις με το προσοχή, παρουσιάσατε αρμ, παρά πόδα κλπ, για να είμαστε έτοιμοι να παρουσιάσουμε όπλα κατά την υποδοχή του Ελληνικού Στρατού οι δε αξιωματικοί ομαδάρχαι μας έφεραν τα ξίφη των. Δάκε πέντε μέτρα περίπου προτού να φθάση η Μεραρχία έμπροσθέν μας έδωκεν το παράγγελμα ο υπολοχαγός Σίτης: Προσοχή, παρουσιάσατε αρμ.

Και, όταν επέρασεν όλος ο στρατός, πήγαμε στην αποθήκη, παραδώσαμε τα όπλα μας και τρέξαμε στην πλατεία για να απολαύσουμε την παράδοσι της πόλεως εις τον Έλληνα Στρατηγό Ζυμβρακάκη.

Η παράδοσις θα γινόταν από τον Γάλλο Στρατηγό Σαπρύ. Ο Σαρπύ περιστοιχίζετο από το Επιτελείον του, έφιππος δε περιστοιχούμενος και αυτός από το δικό μου Επιτελείον έφθασεν στην κεντρική πλατεία και ο Μέραρχος Ζυμβρακάκης. Η στιγμή ήταν ιερωτάτη. Το πλήθος εζητωκραύγαζεν ενθουσιωδώς. Στην πλατεία ήταν συγκεντρωμένοι ο Ελλην Αρμοστής Χαρίσιος Βαμβαμκάς, ο αρχιμανδρίτης της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας Μιχαήλ Κωνσταντινίδης, ο Τούρκος δήμαρχος της πόλεως Γκαλήπ, ο υποδήμαρχος Απόστολος Σούζος, ο υπολοχαγός Βακάς, ο Βούγλαρος αντιπρόσωπος Γεωργίεφ και πολλοί άλλοι. Ο στρατηγός Ζυμβακάκης χαιρετώντας το πλήθος, επλησίασε προς τον στρατηγό Σαρπύ εχαιρετίσθησαν αμφότεροι και ο Σαρπύ παρέδωκεν το Πρωτόκολλον Παραδόσεως της πόλεως εις τούτον ως Αντιπρόσωπον της Ελλάδος, στρατηγόν Ζυμβακάκη, και αμέσως ετοιχοκολήθη Προκήρυξις του στρατηγού γραμμένη σε τρεις γλώσσες, Ελληνικήν, Τουρκικήν και Βουλγαρικήν, περί ανεξιθρησκείας και ισοπολιτείας προς όλους τους κατοίκους, με ημερομηνίαν 15 Μαΐου 1920. Μετά την τελετήν της Παραδόσεως μετέβημεν όλοι στην εκκλησία της Παναγίας όπου εψάλη μεγάλη Δοξολογία για το ευτυχές γεγονός της Απελευθερώσεως της πόλεως. Δυστυχώς μετά μίαν ώραν συνέβη ένα δυσάρεστον γεγονός. Υπολείματα Βουλγάρων ενεδρεύσαντα εσκότωσαν τον Διοικητήν ενός Λόχου που επορεύετο προς κατάληψιν της Νυμφαίας.

Παράλληλα με τα παραπάνω γεγονότα προσθέτω ότι η πρώτη Ελληνική Εφημερίδα που εξεδίδετο το 1919 στην Γκιουμουλτζίναν ήταν η «Ροδόπη» που την εξέδιδεν ο αείμνηστος Αλέκος Φυγκάς σε ιδιόκτητο τυπογραφείο που ήταν επί της οδού Βασιλέως Γεωργίου, όπου σήμερα το φαρμακείον Μ. Φραντζίδου – Μπλέτσα. Ο ίδιος μετά πάροδον χρόνου εκυκλοφόρησεν και την εβδομαδιαία εφημερίδα του ο «Αμερόληπτος» όπως εβδομαδιαία ήταν και η «Ροδόπη».

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗ!!!!