Η λέξη Ήπειρος ετυμολογικώς προέρχεται από τη δωρική έκφραση "ΑΠΕΙΡΟΣ ΧΩΡΑ". Η λέξη ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ που αναγράφεται στα αρχαία νομίσματα είναι η δωρική γενική των Ηπειρωτών. Η Ήπειρος κατά την Αρχαιότητα εκτεινόταν από τη σημερινή Πρέβεζα νοτίως έως την Εγνατία ρωμαϊκή οδό, στον ποταμό Σκούμπιν, γνωστό ως Γενούσο, που περνάει από το Ελμπασάντης Αλβανίας. Αυτό προκύπτει από κείμενο του γεωγράφου Στράβωνα. H Αρχαία Ήπειρος αποτέλεσε υπολογίσιμο κράτος που κατείχε κατά κύριο λόγο την ευρύτερη περιοχή της σύγχρονης Ηπείρου, καθώς και Βόρειας Ηπείρου. Οι τρεις βασικές φυλές που κατοίκησαν την περιοχή ήταν οι Χάονες στα βορειοδυτικά, οι Μολοσσοί στο κέντρο και οι Θεσπρωτοί στο νότο. Διακεκριμένη βασιλική οικογένεια που εμφανίστηκε κατά την ύστερη κλασική εποχή ήταν οι Αιακίδες, από τη φυλή των Μολοσσών. Μέλος της ήταν και ο διάσημος βασιλιάς που είναι γνωστός ως Πύρρος της Ηπείρου, ο επονομαζόμενος "Αετός της Ηπείρου". Κατά την ελληνιστική περίοδο η μορφή διακυβέρνησης μετατράπηκε σε δημοκρατία, μέχρι την κατάληψη της περιοχής από τους Ρωμαίους. Διάσημες αρχαίες πόλεις της Βόρειας Ηπείρου ήταν η Απολλωνία, η Φοινίκη, η Επίδαμνος, και το Βουθρωτόν.
Οι ανασκαφές του 20ού αιώνα απέδειξαν ότι ανθρώπινα όντα Homo Sapiens κατοικούν στην Ήπειρο από το 200.000 πΧ. Αυτό προκύπτει από τα ευρήματα των καθηγητών Eric Higgs της Οξφόρδης και Σωτήριου Δάκαρη στο Σπήλαιο Ασπροχάλικο ή Βραχοσκεπή Ασπροχάλικου Πρέβεζας, και στην Καστρίτσα της Λίμνης Ιωαννίνων, όπως και στον Κοκκινοπηλό Πρέβεζαςτην εποχή 1962-1965. Από την οπτική γωνία των Ελλήνων της κλασικής εποχής, στα βορειοδυτικά τους κατοικούσαν φυλές βαρβάρων, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζονταν με περιφρόνηση.
Οι Χάονες ήταν ένα από τα αρχαία ελληνικά φύλα που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Αρχαίας Ηπείρου, και συγκεκριμένα στα βορειοδυτικά της. Η περιοχή σήμερα βρίσκεται κυρίως στη Βόρεια Ήπειρο , με ένα μικρό κομμάτι στο νομό Θεσπρωτίας, και περιλαμβάνει τις παράκτιες περιοχές Ωρικού, Χειμάρρας, Ογχησμού (Αγίων Σαράντα) και Βουθρωτού στην Αδριατική θάλασσα και στο Ιόνιο πέλαγος. Πρωτεύουσα της Χαονίας ήταν η Φοινίκη πρωτεύουσα αργότερα του Κοινού των Ηπειρωτών. Στην ηπειρωτική ενδοχώρα οι Δέξαροι (Δασσαρέται) που κατοικούσαν στο όρος Άμυρον (Τομόρι) και εκτείνονταν ως το νότιο πέρας της λίμνης Λιχνήτιδος ( Αχρίδα), ήταν η βορειότερη από τις φυλές της ομάδας των Χαόνων. Κατά την περίοδο αυτή της ακμής τους οι Χάονες κατείχαν ασφαλώς την πεδιάδα της Κορυτσάς. Ο τύμβος ΙΙ στη θέση Κούτσι, κοντά στην Κορυτσά, περιείχε ταφές νέων ηγεμόνων της περιόδου 650-500 π.Χ. περίπου, η αρχή της επεκτάσεως των Χαόνων μπορεί να χρονολογηθεί στις αρχές του 7ου αι. π.Χ. Η εξουσία της ομάδας των Χαόνων μπορεί να εκτεινόταν εκείνο το διάστημα και επί των Μολοσσών. Μαζί με τα φύλα των Μολοσσών και των Θεσπρωτών αποτελούσαν τις τρεις κύριες φυλές που εγκαταστάθηκαν στην Ήπειρο την Αρχαία εποχή. Οι Χάονες υπήρξαν το πιο βόρειο ελληνικό φύλο στην περιοχή και συνόρευαν με ιλλυρικά φύλα. Σύμφωνα με τον Βιργίλιο οι Χάονες υπήρξαν απόγονοι του επώνυμου γενάρχη τους Χάονα (Χάον). Κατά τον 5ο π.χ. αιώνα, κατακτήθηκαν από τους Θεσπρωτούς και τους Μολοσσούς. Ο Χάονες αποτελούσαν μέρος του Κοινού των Ηπειρωτών ως το 170 π.Χ., όταν υποτάχθηκαν στους Ρωμαίους. Υποστηρίζεται ότι τότε μερικοί μετανάστευσαν στην σελευκιδική Συρία σαν πρόσφυγες ιδρύοντας την νέα Χαονία στην βόρεια Συρία.
Η περιοχή του Ιονίου και της Ιλλυρίας αποικίστηκε αποκλειστικά σχεδόν από Κορινθίους. Οι Κορίνθιοι ίδρυσαν σημαντικές αποικίες κατά μήκος του θαλάσσιου δρόμου προς την Κάτω Ιταλία και την δύση με τις οποίες πέτυχαν να γίνουν κυρίαρχοι στο εμπόριο της δυτικής πλευράς της Μεσογείου. Σημαντικότερες αποικίες των Κορινθίων ήταν η Λευκάδα, ο Αστακός, το Ανακτόριο, το Άκτιο, η Αμβρακία, και η Κέρκυρα. Οι Κορίνθιοι ίδρυσαν ακόμα δύο σημαντικές αποικίες στην Ιλλυρία που εξελίχθηκαν σε σημαντικές πόλεις, την Απολλωνία και την Επίδαμνο.Τον 5ο αιώνα π.Χ. ο Αθηναίος ιστορικός Θουκυδίδης τους λέει βαρβάρους, ομοίως και ο Στράβων. Όμως οι Απολλόδωρος, Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, Φροντίνος, Παυσανίας, Πτολεμαίος και Ευτρόπιος τους λένε Έλληνες. Η περιοχή πάντως ήταν ιδιαίτερης θρησκευτικής σημασίας για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, λόγω της παρουσίας του Μαντείου της Δωδώνης, του δεύτερου σημαντικότερου μετά από αυτό των Δελφών. Ο Πλούταρχος σημειώνει και το εξής ενδιαφέρον στοιχείο: Στη βιογραφία του βασιλιά Πύρρου, υποστηρίζει ότι ο Αχιλλέας λατρευόταν ως θεός στην Ήπειρο και στην τοπική διάλεκτο ονομαζόταν «Ασπετός» (αμίλητος, μη προσεγγίσιμος στην ομηρική γλώσσα). Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ελληνικά φύλα της εποχής που διαμορφώθηκαν στα πρότυπα της πόλης-κράτους, όπως η Αθήνα, η Σπάρτη και η Κόρινθος, οι Ηπειρώτες ζούσαν σε μικρά χωριά. Ορισμένες φυλές είχαν βασιλείς κάτι που δεν ήταν συνηθισμένο την εποχή εκείνη. Η περιοχή βρίσκονταν στο άκρο του ελληνικού κόσμου και συχνά οι ηπειρώτικες φυλές είχαν να αντιμετωπίσουν εισβολείς από τον Βορρά. Όπως και η Μακεδονία, η Ήπειρος έγινε ενιαίο βασίλειο στη διάρκεια του 4ου αιώνα. Η φυλή των Μολοσσών ένωσε τις δυνάμεις της με τους Θεσπρωτούς και τους Χάονες, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ενός ισχυρού κράτους με δικό του βασιλιά, αξιωματούχους, νόμισμα, αυλή, συμβούλιο απεσταλμένων των φυλών και στενές σχέσεις με το γειτονικό μακεδονικό βασίλειο. Με μακεδονική υποστήριξη οι ενωμένοι πλέον Ηπειρώτες κατέλαβαν άλλες πόλεις στα δυτικά, αποκτώντας πρόσβαση στη θάλασσα. Η δυναστεία των Μολοσσών, γνωστή και ως Αιακίδες, ήταν πλέον σαφώς εξελληνισμένη. Διεκδικούσε μάλιστα καταγωγή από τον Αχιλλέα. Με τον τρόπο αυτό η Ήπειρος ενώθηκε σε ενιαία πολιτική οντότητα το 370 π.Χ. Το 359 π.Χ. η Μολοσσή πριγκίπισσα Ολυμπιάδα, ανιψιά του βασιλιά Αρύββα της Ηπείρου, παντρεύτηκε τον βασιλιά Φίλιππο Β' της Μακεδονίας. Το ζευγάρι έφερε στον κόσμο τον Αλέξανδρο τον Μέγα. Ο αδελφός της Ολυμπιάδας, βασιλιάς της Ηπείρου Αλέξανδρος Α', σύγχρονος του Μακεδόνα στρατηλάτη, διοικούσε έναν εξαίρετο στρατό και μάλιστα κλήθηκε να υποστηρίξει τις ελληνικές αποικίες στη Μεγάλη Ελλάδα (Νότια Ιταλία). Αποδυνάμωσε τις τοπικές ιταλικές φυλές, ωστόσο έχασε τη ζωή του σε μια μάχη. Από το γεγονός αυτό επωφελήθηκαν τελικά οι Ρωμαίοι, οι οποίοι επικράτησαν έναντι των άλλων ιταλικών φύλων και άρχισαν να ενοποιούν ολόκληρη τη χερσόνησο. Τον Αλέξανδρο Α', διαδέχτηκε ο Αιακίδης, τον οποίο όμως εκθρόνισε ο Κάσσανδρος (υπεύθυνος για το θάνατο της Ολυμπιάδας). Μετά από διάφορες περιπέτειες, στο θρόνο ανέβηκε ο γιος του Αιακίδη, ο Πύρρος, ο οποίος ήταν εξαίρετος στρατιωτικός. Φιλοδόξησε να ιδρύσει στη Δύση ένα βασίλειο ανάλογο με αυτό του Αλεξάνδρου στην Ανατολή. Για έξι έτη πολέμησε εναντίον των Ρωμαίων στη Νότια Ιταλία και τη Σικελία, κάνοντας την Ήπειρο, προσωρινά, ισχυρή δύναμη στον τότε γνωστό κόσμο. Μετά την αποτυχία του κατέκτησε τη Μακεδονία, την οποία μοιράστηκε με το βασιλιά της Θράκης, Λυσίμαχο. Κινούμενος εναντίον της Νότιας Ελλάδας, βρήκε το θάνατο στο Άργος το 272 π.Χ., πολεμώντας ενάντια στον Αντίγονο Β' Γονατά. Οι απόγονοί του συνέχισαν να κυβερνούν για μισό αιώνα ακόμη την Ήπειρο, με τη δυναστεία των Αιακιδών να τελειώνει με το θάνατο της βασίλισσας Δηιδάμειας, περίπου το 233 π.Χ. Τον 3ο αιώνα π.Χ. η Ήπειρος παρέμεινε υπολογίσιμη, ενωμένη υπό το Κοινό των Ηπειρωτών ως ομόσπονδο κράτος με το δικό της κοινό αντιπροσώπων («Συνέδριο»). Όμως βρέθηκε στο επίκεντρο των Μακεδονικών Πολέμων, συγκρούσεων μεταξύ της Μακεδονίας και της ανερχόμενης δύναμης της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Το Κοινό των Ηπειρωτών παρέμεινε ουδέτερο στη διαμάχη αυτή, όμως στον Γ' Μακεδονικό Πόλεμο (172-168 π.Χ.) οι Μολοσσοί πήραν το μέρος των Μακεδόνων, ενώ οι Χάονες και οι Θεσπρωτοί το μέρος των Ρωμαίων. Οι συνέπειες ήταν καταστροφικές για την Ήπειρο, οι Μολοσσοί υποτάχθηκαν το 167 π.Χ. και 150.000 κάτοικοι πάρθηκαν σκλάβοι. Η περιοχή λεηλατήθηκε τόσο έντονα από τους Ρωμαίους, που έπρεπε να περάσουν 500 χρόνια για να επανακάμψει και πάλι. Με τη ρωμαϊκή κατάκτηση του 168 π.Χ. από τις λεγεώνες του ύπατου Αιμιλίου Παύλου, έπαψε και η ανεξαρτησία της Ηπείρου. Το 146 π.Χ. προσαρτήθηκε οριστικά με το όνομα «Παλαιά Ήπειρος» (Epirus Vetus). Η παράκτια περιοχή γνώρισε σχετική εμπορική άνθιση, ενώ η κατασκευή της Εγνατίας Οδού, έδωσε περαιτέρω ώθηση στην εμπορική και οικονομική δραστηριότητα.
Πηγή:https://el.m.wikipedia.org/wiki/Αρχαία_Ήπειρος,https://el.m.wikipedia.org/wiki/Χάονες,https://el.m.wikipedia.org/wiki/Δεύτερος_ελληνικός_αποικισμό,http://greekhistoryandprehistory.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου